یکی از موهبت های الهی نسبت به انسان فضیلت‌های ماه مبارک رمضان است که خدای متعال به بندگان خودش عطا فرموده است. روزه داری جدای از اینکه یک تکلیف الهی باشد، یک مرحمت و لطفی است که در جهت خودسازی و تقویت قوای جسمانی و روانی  از آن می‌توان یاد کرد،که اگر اصول آن منطبق بر علوم بدنی و علم تغذیه صورت پذیرد بهترین پالایش فیزیولوژیکی را در بدن در یک ماه در سال را می‌تواند رقم زند. 

مواردی از قبیل انباشت چربی‌های مازاد و ترکیبات بدنی که ماحصل فقر حرکتی و بی تحرکی در زندگی ماشینی امروزی در کالبد جسمانی بشر امروز رخنه کرده و موجبات عدم کیفیت  و کارایی مفید بدنی شده است. تغذیه بی رویه و بی کیفیت بهمراه پرخوری هم براین قضیه مزید بر علت شده است. 

چاقی و اضافه وزن که ریشه بسیاری از بیماری‌ها و مرگ و میر هاست را می‌توان یکی از نتایج این سبک زندگی ماشینی امروزی عنوان نمود.

_رمضان یک فرصت برای احیای سلامتی و تندرستی یا یک تهدید؟ 

ماه مبارک رمضان می تواند فرصت مناسبی در جهت تغییر در این سبک زندگی ماشینی و یکنواخت باشد که علاوه بر ممانعت و پرهیز غذایی( در دوری از چاقی و اضافه وزن)، موجبات تقویت مفاهیم اخلاقی و روانی از قبیل؛ قدرت اراده و پشتکار، افزایش آستانه صبر و تحمل، گذشت، مهر و مهربانی و آرامش... گردد. 

از طرف دیگر، بی تحرکی  و تغذیه نامناسب و  بی رویه  بهمراه استرس‌های روزمره از  عوامل اصلی  چاقی و اضافه وزن است که خود امروزه عامل بسیاری از بیماری‌ها میباشد. ماه مبارک رمضان و روزه داری می‌تواند فرصت مناسبی برای جلوگیری از تغذیه بی رویه و پرخوری محسوب گردد تا بدن در طول دوران یکماه روزه داری بتواند ضمن استفاده از سوخت و ساز چربیهای مازاد بدنی، به مبارزه با وزن اضافه و چاقی رفته و ضمن کاهش وزن بدون چگالی بدن (چربی‌ها)، با یک برنامه صحیح علمی ورزشی وزن با چگالی بدن (یعنی؛ عضلات.. ) را ضمن تقویت حفظ نماید و این بهترین فرصت مناسب است که در این ماه پرفضیلت با اراده ای که مبتنی بر فرائض دینی است و تاکید بر واجبات دارد  بعنوان یک توفیق اجباری بر این مهم صحه گذاشته و تناسب بدنی را شامل گردد. 

البته ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که در زمان افطار و شام و حتی سحری که خوردن و آشامیدن برای روزه داران مجاز میباشد،در این امر زیاده روی نکرده چرا که خود می تواند موجبات اضافه وزن را فراهم آورد و در  انتهای ماه مبارک رمضان بجای تناسب بدنی و کاهش وزن، شاهد حتی اضافه وزن و انباشت چربی‌های بیشتر در بدن خود باشیم. 

_ورزشکاران حرفه ای در ماه مبارک رمضان:

توصیه می‌شود برای این دسته از ورزشکارانی که در طول سال برنامه ورزش حرفه ای  دارند، در ماه مبارک به هیچ عنوان ورزش را به بهانه روزه داری ترک نکنند چرا که قطع ورزش در این ماه خود باعث تحلیل عضلات و انباشت چربی و به دنبال آن کاهش کارایی آمادگی بدنی می‌شود. و این امر خود زمینه بروز آسیب های شایع  مثل انواع کشیدگی های عضلانی، پارگی رباط، دررفتگی مفاصل و... می‌شود. 

_سوالات باید ها و نبایدهای ورزش در ماه مبارک رمضان‌:

سوال:

برای ورزش در زمان روزه داری به ترتیب اولویت چه زمانی توصیه می‌شود؟ 

قبل از پاسخ به این سوال ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که در زمان روز که روزه هستیم و بدن فوق العاده دچار کم آبی شده، ورزش نکنیم، خصوصا ورزش‌های هوازی یا تعریقی که باعث افزایش حرارت داخلی بدن و بدنبال آن تعریق صورت می‌گیرد که این خود می تواند بسیار خطرناک باشد. 

ضمن اینکه بر اساس تحقیقات علمی ورزش در وضعیت کم‌آبی، قدرت بدن را به میزان زیادی کاهش می‌دهد. 

پاسخ:

اولویت اول) بهترین زمان برای ورزش کردن بعد از افطار است. بعد از افطار کمی استراحت کرده و بعد از آن ورزش را شروع کنید. در این زمان مطمئناً شما به میزان کافی آب و غذاخورده‌اید و انرژی کافی دارید. همچنین می‌توانید تمام مواد خوراکی ضروری قبل از ورزش را بخورید. 

الویت دوم) بهترین زمان برای ورزش خصوصا ورزش‌های قدرتی و بی هوازی در ماه رمضان یک ساعت مانده به افطار بسیار عالی است. در این زمان می‌توانید به مدت کوتاه، اما با شدت بالا ورزش کنید

الویت سوم) جهت پرداختن به ورزش‌های هوازی و اصطلاحا چربی سوزی و سوزاندن چربی‌ها بدنی، ورزش قبل از سحر توصیه می شود. یک ساعت و نیم مانده به وعده سحری می توانید  ۳۰ تا ۴۵ دقیقه تمرینات هوازی با شدت متوسط انجام دهید.

اما اگر بیدار شدن قبل از وعده‌ی سحر مشکل دارید ولی می خواهید ورزش‌های هوازی را انجام دهید، بهتر است یک افطار سبک بخورید و بعد از ۳۰ تا ۴۵ دقیقه ورزش هوازی سبک انجام دهید. 

اولویت چهارم) 

جهت انجام ورزش‌های صبحگاهی نرم و سبک خصوصا نرمشهای کششی و صبحگاهی که برای بدن بسیار مفید می‌باشد، در زمان روزه داری میتوانید در ابتدا ی روز و صبحگاه   هروز 10 الی 20 دقیقه فعالیت انجام گردد. 

دکتر علی فاضلی فرد

مسیول کمیته طب ورزشی هیات پزشکی ورزشی استان لرستان 

دکتر علی فاضلی فرد